Η Penelope Bagieu είναι εικονογράφος, σχεδιάζει κόμικς και έχει χριστεί Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών στην πατρίδα της, τη Γαλλία. Έγινε διάσημη μέσα από το blog της Ma Vie Est Tout a Fait Fascinante (Η ζωή μου είναι άκρως συναρπαστική), όπου περιγράφει με πολύ χιούμορ και αυτοσαρκασμό τις καθημερινές περιπέτειες του alter ego της, μιας κλασικής ανύπαντρης Παριζιάνας. Στη χώρα μας δεν έχει εκδοθεί τίποτα δικό της, όμως είχε έρθει στις 4 Απριλίου 2014 για να παρουσιάσει τη δουλεία της στην Ελληνοαμερικάνικη Ένωση, στα πλαίσια του ετήσιου φεστιβάλ κόμικς Athens Comicdom Con. Μία βδομάδα πριν της είχα πάρει αυτή τη συνέντευξη που δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική έκδοση της Lifo.
-Πως και σε ονόμασαν Πηνελόπη;
Της μητέρας μου της άρεσε η ιδέα μιάς δυναμικής, ανεξάρτητης γυναίκας που δεν θα περίμενε την επιστροφή του άντρα της για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Και εμένα μου αρέσει η ιδέα.
-Έχω διαβάσει ότι άρχισες να ζωγραφίζεις σε πολύ μικρή ηλικία…
Ναι – όπως όλα τα παιδιά, νομίζω – άρχισα να σχεδιάζω από τη στιγμή που μπόρεσα να κρατήσω μολύβι στα χέρια μου, σε ηλικία 2 ή 3 ετών. Ήθελα να φτιάχνω βιβλία και έτσι ζωγράφιζα και μετά τα «έδενα» σε μικρά βιβλιαράκια (τα οποία οι γονείς μου διαφύλλαξαν με πολλή προσοχή). Ήταν λίγο κακότεχνα, αλλά χαριτωμένα.
-Διάβαζες τότε κόμικς; Είχες κάποιον αγαπημένο ήρωα ή καλλιτέχνη;
Δεν διάβαζα καθόλου κόμικς εκείνη την εποχή. Ήμουνα περισσότερο των κινουμένων σχεδίων. Ειδικά τα cartoons του Tex Avery, τα έβλεπα καθημερινά για αρκετές ώρες, ήταν κάτα κάποιο τρόπο το «ναρκωτικό» μου. Και θυμάμαι καθαρά ότι, όταν ρωτήθηκα τι θέλω να γίνω όταν θα μεγαλώσω, απάντησα ο Tex Avery.
-Πολλοί σπουδαίοι εικονογράφοι και κομίστες στρέφονται σήμερα στον κόσμο των κινουμένων σχεδίων. Εσύ ακολούθησες μία αντίστροφη πορεία. Σπούδασες κινούμενο σχέδιο και κατέληξες εικονογράφος. Τι ήταν αυτό που σε έκανε να αλλάξεις κατεύθυνση;
Διάφορα πράγματα. Όταν ήμουν στη σχολή καλών τεχνών διάλεξα το κινούμενο σχέδιο γιατί ήταν το μάθημα που περνούσες περισσότερο χρόνο ζωγραφίζοντας. Σπούδαζες την κίνηση, τις στάσεις, τις εκφράσεις του προσώπου, όλα όσα χρειάζεσαι για να δώσεις έκφραση σε έναν χαρακτήρα. Μετά, όταν τέλειωσα τη σχολή, έπρεπε να δουλέψω, κι έτσι έκανα το πιό εύκολο πράγμα για κάποιον που μπορεί να ζωγραφίζει: εικονογραφήσεις για τον τύπο και τη διαφήμιση. Τότε δεν ήξερα ότι αυτό θα κατέληγε να είναι το μόνιμο επάγγελμά μου. Νόμιζα ότι θα το κάνω για λίγο, έτσι για να βγάζω τα προς το ζην.
Τώρα που ξέρω περι τίνος πρόκεινται και οι δύο δουλείες, μπορώ να πω με σιγουριά ότι είμαι φτιαγμένη για κόμικς, όχι για κινούμενα σχέδια. Μου αρέσει να δουλεύω μόνη μου και κυρίως μου αρέσει να έχω τον έλεγχο σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Θα ήμουν πολύ δυστυχισμένη αν έπρεπε να δουλεύω μόνο ένα μικρό κομμάτι ενός μεγάλου πρότζεκτ.
-Πως θα περιέγραφες την αισθητική των εικόνων σου σε κάποιον που δεν τις έχει δει ποτέ;
Θα έλεγα: «Τσέκαρε τα, είμαι σίγουρη ότι θα σου αρέσουν».
-Παρόλο που δουλεύεις μόνο με κομπιούτερ, τα έργα σου μοιάζουν σαν να έχουν φτιαχτεί με το χέρι. Οι περισσότερες δουλειές σου αποπνέουν μία αίσθηση παλιάς σχολής. Ακόμα και η σειρά εσωρούχων που σχεδίασες πριν μερικά χρόνια για την Etam είχε κάτι το παλιομοδίτικο. Πως έτσι;
Περίεργο που το ρωτάς, γιατί το επόμενο μακρόπνοο πρότζεκτ, το οποίο δουλεύω αυτή την εποχή, θα είναι όλο μόνο με μολύβι και μελάνι. Νομίζω ότι κόλλησα τη συνήθεια να δουλεύω με υπολογιστές κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο animation, όπου δούλευα όλη την ημέρα με το Flash. Μετά απλά συνέχισα να κάνω αυτό που μου φαινόταν το πιό γρήγορο, κι αυτό είναι το Photoshop. Ποτέ δεν είχα το χρόνο να αναρωτηθώ γιατί και πως, γιατί είμαι πάντα στο τρέξιμο.
Όμως, συνειδητοποίησα ότι δουλεύω ήδη 7 χρόνια, είναι σαν να κλείνει ένας κύκλος, και ένιωσα την ανάγκη να κάνω κάτι διαφορετικό. Νομίζω ότι ο παραγματικός λόγος είναι ότι βαριέμαι πολύ γρήγορα και δεν θα άντεχα να δουλέψω δύο ίδια βιβλία στη σειρά. Μολύβι και μελάνι λοιπόν, βρώμικα χέρια, και χωρίς τη δυνατότητα να ξεγελάσεις και να «κλέψεις» που σου παρέχει το Photoshop. Είναι μία συναρπαστική πρόκληση και με ενθουσιάζει. Ίσως στο επόμενο βιβλίο μου να δοκιμάσω την τεχνική του κολλάζ!
-Συνήθως οι άνθρωποι ξεκινούν ένα blog με την ελπίδα κάποια στιγμή να τους οδηγήσει σε μία κανονική δουλειά. Εσύ λειτούργησες και πάλι αντίστροφα. Είχες ήδη μία καλοπληρωμένη δουλειά στο χώρο της διαφήμισης, όταν ξεκίνησες το διαδικτυακό σου ημερολόγιο. Γιατί το έκανες; Περίμενες ότι θα ήταν τόσο πετυχημένο;
Το blog είναι σαν να τραγουδάς στο μπάνιο, μόνο που ενώ εσύ τραγουδάς στον καθρέφτη σου νομίζωντας ότι είσαι μόνη σου στον κόσμο, χιλιάδες άλλοι άνθρωποι κάνουν αθόρυβα μπανιστήρι από την άλλη πλευρά του καθρέφτη. Είχα πραγματικά την ανάγκη ενός χώρου όπου θα «ξεφόρτωνα» όλα τα πράγματα που είχα στο μυαλό μου και που δεν ήταν αρκετά καλά για να ενταχθούν σε ένα βιβλίο ή αρκετά σοβαρά. Και το σημαντικώτερο, χρειαζόμουν ένα μέρος όπου κανείς δεν θα μου έδινε τη γνώμη του. Κανένας καλλιτεχνικός διευθυντής να σου λέει ότι πρέπει να αλλάξεις τα χρώματα, κανένας επιμελητής να σου ζητάει να αλλάξεις μία λέξη. Ήταν για μένα σαν μία αναπνοή καθαρού αέρα. Και από τη φύση του το διαδίκτυο είναι πίο ελεύθερο από πιέσεις, σε αντίθεση με το βιβλίο το οποίο θα αντέξει για δεκαετίες μετά που θα έχω πεθάνει. Ποτέ δεν ξαναδιαβάζω τις αναρτήσεις μου αφού τις ποστάρω. Είναι σαν να τις έχω στείλει ταξίδι μακρυά στο διάστημα.
-Έχεις πει ότι οι ιστορίες σου είναι βασισμένες σε προσωπικές σου εμπειρίες, αλλά και σε αυτές του στενού κύκλου των φίλων σου. Τι λένε αυτοί για τις ιστορίες σου;
Αλλάζω πολλά, ανακατεύω πράγματα, μερικές φορές επιννοώ καταστάσεις… κανείς δεν είναι από μόνος του η μοναδική πηγή έμπνευσης, κανείς από τους φίλους μου δεν αναγνώρισε ποτέ τον εαυτό του σε κάποιον ήρωα. Αυτό που συνηθίζω να κάνω είναι να χρησιμοποιώ τους φίλους μου ως βοηθητικούς χαρακτήρες, το παιδί στο μπακάλικο, ο μπάρμαν, τέτοια πράγματα. Είναι σαν να τους αποτίω φόρο τιμής.
-Οι ηρωίδες σου, η Penelope, η Charlotte και η Josephine, σου έφεραν φήμη και δόξα. Σχεδόν μισό αιώνα πριν, μία άλλη γαλλίδα δημιουργός, η Claire Bretécher, έγινε διάσημη φτιάχνοντας γυναικείες ιστορίες κόμικς. Έχεις επηρεαστεί από αυτήν; Είναι τα κορίτσια σου οι «εγγονές» των δικών της ηρωίδων;
Αυτό με κολακεύει. Φυσικά η Claire υπήρξε πηγή έμπνευσης για πολλούς από εμάς, άντρες και γυναίκες. Δεν μου αρέσει όμως η ιδέα τα βιβλία μου να χαρακτηρίζονται εγγόνια των δικών της, γιατί κάτα κάποιο τρόπο υπονοεί ότι η ίδια έχει βγει από το παιχνίδι, ότι οι ιστορίες και οι χαρακτήρες της είναι ξεπερασμένα, πράγμα που δεν ισχύει. Μπορεί και πιάνει την ουσία της κοινωνίας μας στη στιγμή, με έναν τρόπο πολύ ακριβή και σύγχρονο. Το έχει ακόμα!
-Μία φορά σε ρώτησαν αν θα ήθελες να είχες γεννηθεί σε μία προηγούμενη εποχή και η απάντηση σου ήταν αρνητική. Είχες πει ότι μπορεί με μιά πρώτη ματιά να μοιάζει ρομαντικό, όμως οι άνθρωποι, ιδιαίτερα οι γυναίκες, είχαν πάρα πολλά προβλήματα. Είναι πιο εύκολα τα πράγματα σήμερα από ότι ήταν όταν η Bretécher φόρτωνε τις ηρωίδες της με τόσο μένος και οργή; Και οι δικές σου ηρωίδες έχουν να αντιμετωπίσουν σκληρούς αντιπάλους, κάποιους παλιούς εχθρούς όπως η έλλειψη αυτοπεποίθησης, αλλά και κάποιους καινούριους, όπως η ανορεξία. Είναι πράγματι η κατάσταση πιό εύκολη σήμερα; Ποιό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα ή η μεγαλύτερη πρόκληση για τις γυναίκες σήμερα;
Μιλούσα για πιό παλιές εποχές, όταν δεν είχαμε το δικαίωμα ψήφου ή το δικαίωμα στην έκτρωση, όταν γενικά τα κοινωνικά δικαιώματα ήταν πολύ περιορισμένα. Ο φεμινισμός της μητέρας μου δεν ήταν ίδιος με το δικό μου – έπρεπε να παλέψει για να αποδείξει ότι μπορούσε να τα κάνει όλα, να έχει και καριέρα και οικογένεια και ελεύθερο χρόνο… Σήμερα πρέπει να παλέψουμε για να υπενθυμίσουμε στην κοινωνία ότι δεν είμαστε οι μόνες που πρέπει να τα κάνουν όλα. ΄Ενα μεγάλο θέμα στη Γαλλία είναι να υπενθυμήσουμε στις εταιρείες ότι και οι άντρες θα πρέπει να παίρνουν άδεια όταν αποκτούν μωρό. Υπάρχει προκατάληψη απέναντι στις γυναίκες στον επαγγελματικό χώρο λόγω του γεγονότος ότι «επέλεξαν να τα έχουν όλα». Και το αγόρι μου θα έπρεπε να τα έχει και να τα κάνει όλα. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν τους ίδιους μισθούς με τους άντρες. Θα έπρεπε να προσλαμβάνονται ακόμα και αν είναι 30 χρονών και δεν έχουν κάνει στο μεταξύ παιδί. Στη Γαλλία (δεν ξέρω πως είναι τα πράγματα στην Ελλάδα) τα κορίτσια είναι καλύτερες μαθήτριες και φοιτήτριες, παίρνουν καλύτερους βαθμούς και καλύτερα πτυχία, αλλά δύσκολα αποκτούν διευθυντικές θέσεις σε εταιρείες. Νομίζω ότι αυτό για το οποίο αγωνιζόμαστε σήμερα είναι όπως πάντα η ισότητα.
-Είπαν ότι το μπλογκ σου θυμίζει πολύ το ημερολόγιο της Bridget Jones. Προσωπικά δεν βρίσκω ομοιότητες. Η Jones είναι πολύ αμερικάνα, ενώ η δική σου ηρωίδα είναι πολύ γαλλίδα. Και οι δύο ψάχνουν τον πρίγκηπα των ονείρων τους, αλλά η Bridget δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτόν ενώ η Penelope το διασκεδάζει όταν είναι μόνη της. Η δική σου ηρωίδα λατρεύει τα ψώνια και τη μόδα, ενώ η Bridget έχει πλήρη άγνοια επι του θέματος. Μπορώ να συνεχίσω να απαριθμώ επ’ άπειρο διαφορές, εσύ όμως τι πιστεύεις, έχουν κάτι κοινό;
Είναι ξανθές, μόνες τους και έχουν σπουδαίους φίλους στους οποίους μπορούν να βασίζονται. Τα υπόλοιπα είναι αυτό που κάνουν συχνά οι δημοσιογράφοι, βρίσκουν δηλαδή πιασάρικες εκφράσεις για να συνδέσουν αυτά που γράφουν με αυτά που είναι ήδη γνώριμα και αγαπητά στον κόσμο. Όμως μου άρεσε το πρώτο βιβλίο της Bridget Jones και γι’ αυτό δέχομαι το κομπλιμέντο.
-Πως και δεν έχουν μεταφραστεί ακόμα οι ιστορίες σου στα αγγλικά; Ο χώρος των κόμικς φαίνεται να είναι χωρισμένος σε δύο στρατόπεδα, το αμερικάνικο και το ευρωπαικό. Παρόλο που η σύγχρονη τεχνολογία μας έχει φέρει όλους πιό κοντά, αυτοί οι δύο κόσμοι συνεχίζουν να αγνοούν ο ένας τον άλλο. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;
Καταρχάς, το «Cadavre Exquis» θα κυκλοφορήσει από την First Second Books στις Η.Π.Α. στις αρχές του 2015. Μου είπαν ότι επέλεξαν να ξεκινήσουν τις μεταφράσεις των βιβλίων μου με αυτό, επειδή είναι το πιό εύκολα κατανοητό από το αμερικάνικο κοινό. Οι ευρωπαικές και οι αμερικάνικες κοινωνικές αναφορές είναι πολύ διαφορετικές. Για παράδειγμα, οι ιστορίες μίας γαλλικής οικογένειας (ας φανταστούμε τους Γάλλους Simpsons !) δεν θα κέντριζαν το ενδιαφέρον ενός αμερικάνου αναγνώστη, γιατί απέχουν πολύ από αυτά που ξέρει. Άλλο παράδειγμα, το ημερολόγιο μου, θα ήταν πολύ κακή ιδέα, γιατί είναι πολύ παριζιάνικο. Αντίθετα, μια ιστορία μυθοπλασίας, όπως το Cadavre Exquis, που λειτουργεί περισσότερο σαν μία μικρή ταινία ή σαν μία μικρή καρτ ποσταλ από το Παρίσι, είναι εντάξει. Είναι αστείο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι αμερικάνοι έχουν μία πολύ ισχυρή κουλτούρα κόμικς. Αυτοί που διαβάζουν graphic novels είναι πολύ λίγοι σε σύγκριση με τα εκατομύρια των ανθρώπων που διαβάζουν με θρησκευτική ευλάβεια τους υπερήρωες της DC και της Marvel. Παρόμοια είναι τα πράγματα και στην Ιαπωνία. Τα ευρωπαικά κόμικς απευθύνονται κυρίως σε Ευρωπαίους.
-Tι είναι αυτό που κάνει τη Γαλλία να κατέχει ηγεμονικό ρόλο στο χώρο των τεχνών, ιδιαίτερα των visual arts, στην Ευρώπη; Προφανώς υπάρχουν σπουδαίοι δημιουργοί που προέρχονται από άλλες ευρωπαικές χώρες, όμως η πατρίδα σου τροφοδοτεί αδιάκοπα, εδώ και δεκαετίες, την υπόλοιπη Ευρώπη με σπουδαίες ταινίες, κινούμενα σχέδια, κόμικς, κλπ. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Ούαου, πολύ ωραίο να το ακούει κανείς αυτό. Πραγματικά δεν ξέρω. Ίσως οφείλεται στο ότι είμαστε στο κέντρο του πράγματος και έτσι παίρνουμε πράγματα από παντού γύρω μας και φτιάχνουμε με όλα αυτά τα συστατικά τη δική μας μαγιονέζα; Νομίζω ότι υπάρχει και μία πολιτική διάσταση σ’ αυτό. Διάφοροι «αρχαίοι» νόμοι στη Γαλλία προστατεύουν τη βιομηχανία του βιβλίου, και τους καλλιτέχνες γενικώτερα, με έναν μοναδικό στον κόσμο τρόπο. Η ενιαία τιμή του βιβλίου, για παράδειγμα, εμποδίζει τα βιβλιοπωλεία (και πάνω από όλα, κι αυτός είναι ο στόχος, το Amazon) να ρίξουν τις τιμές των βιβλίων περισσότερο από 5%. Επίσης, οι καλλιτέχνες υπόκεινται σε ένα πολύ ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς, γίνονται εκατομμύρια πολιτιστικές γιορτές παντού στη χώρα, κλπ. Ίσως να είμαστε λίγο παραπάνω προσκολημένοι στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Και ένα άλλο πράγμα στο οποίο «έχουμε κλίση» είναι η κοινωνική πάλη. Αλλά δεν θα μιλήσω εγώ σε εσάς τους Έλληνες για το πως είναι να κατεβαίνεις στους δρόμους για κοινωνικούς αγώνες, σωστά;
-Οι περισσότεροι καλλιτέχνες προτιμούν να μην ανακατεύονται με τα κοινωνικά και τα πολιτικά ζητήματα. Εσύ είσαι πολύ δραστήρια σ’ αυτόν τον τομέα. Όταν κάποτε σου ζητήθηκε από μιά μεγάλη διαφημιστική εταιρεία να σχεδιάσεις μία γυναίκα με την οποία θα μπορούσαν να ταυτιστούν όλες οι γυναίκες, τους παρουσίασες μία μαύρη γυναίκα. Είσαι συνιδρυτής του σάιτ “Monbeausapin”, που προσφέρει δώρα σε παιδιά που έχουν ανάγκη. Και πρόσφατα έκανες μία καμπάνια ενάντια στην καταστροφή του πυθμένα της θάλασσας – χρησιμοποίησες τη φόρμα των κόμικς για να προσελκύσεις τους ανθρώπους να υπογράψουν ένα ψήφισμα, λίγους μήνες πριν εξετάσουν το ζήτημα οι ευρωπαικές αρχές. Νομίζεις ότι η τέχνη μπορεί να βοηθήσει την ανθρωπότητα να λύσει τα προβλήματά της;
Νομίζω ότι οι άνθρωποι λαμβάνουν καθημερινά στο Facebook και το Twitter εκατομμύρια links, εικόνες, ψηφίσματα, άρθρα, και ο μόνος τρόπος να κάνεις ένα μήνυμα να βρει το δρόμο του μέσα σε αυτόν τον ωκεανό των πληροφοριών, είναι το να τραβήξεις την προσοχή τους μέσω της έκπληξης. Λαμβάνεις ένα link για ένα βίντεο στο youtube και σκέφτεσαι «θα πρέπει να σταματήσω , έστω και για λίγα λεπτά , ό,τι κάνω για να το δω, θα το κάνω λοιπόν αργότερα». Ή «θα διαβάσω αυτό το άρθρο αργότερα, γιατί είναι πολύ μακρύ και έχω άλλα πράγματα να κάνω στο μεταξύ». Εάν κάποιος σου στείλει μία μικρή, χαρούμενη, χρωματιστή, εικονογράφημενη ιστορία για τον ωκεανό και τα ψάρια, είτε το είχες σκοπό είτε όχι, θα το διαβάσεις μέχρι τέλους. Και εν τέλει, το μήνυμα θα φτάσει στον προορισμό του. Είναι σαν ένας δούρειος ίππος. Και έχω ανθρώπους που με διαβάζουν και με ακούν, είτε μέσω του μπλογκ μου είτε μέσω του twitter. Δεν τους πνίγω με ένα εκατομύριο πολιτικές αναφορές κάθε μέρα – τις περισσότερες φορές αναρτώ απλά ένα αστείο link ή μιά ζωγραφιά ή κάτι που μου φάνηκε χαριτωμένο. Έτσι, μιά στο τόσο, όταν μου βγαίνει το πολιτικό, ο κόσμος ΑΚΟΥΕΙ. Το κόλπο είναι να μην χρησιμοποιώ αυτή την πολιτική φωνή συχνά, σε όλες τις περιπτώσεις που εξαγριώνομαι ή επαναστατώ ενάντια σε κάτι (πράγμα που συμβαίνει άπειρες φορές μέσα στη βδομάδα), αλλά να κρατάω αυτό τον άσο στο μανίκι μου για τις ξεχωριστές περιπτώσεις.
Και τέτοια ήταν η περίπτωση της μη μυβερνητικής οργάνωσης Bloom, η οποία μάχεται ενάντια στο ψάρεμα με τις τράτες που καταστρέφουν τον πυθμένα της θάλασσας. Άκουσα για τον αγώνα τους σε ένα συνέδριο TED που παραβρέθηκα και αμέσως είπα «OK, αυτό είναι ένα πολιτικό σκάνδαλο που χρειάζεται μιά «διδακτική επεξήγηση». Έτσι, από 40,000 υπογραφές που είχαν μαζέψει, έφτασαν τις 800,000. Το χάρηκα πολύ, παρόλο που έχει να γίνει ακόμα πολλή δουλειά (και σ’ αυτόν τον τομέα και σε άλλους). Αλλά είναι σημαντικό για μένα να μην ξεχνάω ότι αυτές οι κινήσεις πρέπει πάντα να είναι προσωπικές και αυθόρμητες. Μετά από αυτό το ψήφισμα έλαβα τόνους προσκλήσεων από άλλες μη κυβερνητικές να κάνω και γι΄αυτές το ίδιο. Όμως θα ήταν «κατά παραγγελία», δεν θα είχε επιτυχία, και έτσι της απέρριψα όλες. Επίσης, δεν ήθελα να αποκτήσω σχέση με κανένα πολιτικό σχήμα μετά από αυτό, παρόλο που μου το ζήτησαν, γιατί είμαι σίγουρη ότι οι άνθρωποι δεν θα έδιναν την ίδια προσοχή στα λεγόμενα μου.
-Όταν μιλάμε για γυναίκες πολιτικούς στην Ευρώπη, το μυαλό πάει κατευθείαν στα δύο «σκληρά καρύδια», τη Margaret Thatcher και την Angela Merkel. Και οι δύο θυμίζουν τις αυστηρές θείες που αντιπαθούν όλα τα ανήψια. Νομίζεις ότι ο μόνος τρόπος να επιβιώσει μία γυναίκα σε αυτόν τον αντρικό κόσμο της ευρωπαικής πολιτικής σκηνής είναι με το να υιοθετήσει μιά σχεδόν αντι-θηλυκή συμπεριφορά;
Έχεις τόσο δίκιο! Κάθε φορά που μιλάνε οι δημοσιογράφοι στη Γαλλία για γυναίκες πολιτικούς αναφέρουν πάντα κάτι για την ηλικία τους, κι ακόμα χειρότερα, αν πρόκειται για γυναικεία περιοδικά, μιλάνε μόνο για την εμφάνιση τους ή για την ικανότητα τους να έχουν ταυτόχρονα και οικογενειακή ζωή. Έτσι λοιπόν, ναι, έχεις δίκιο, οι γυναίκες στην Ευρώπη πρέπει να φαίνονται «σοβαρές» για να τις πάρουν στα σοβαρά. Είναι η κληρονομιά του Berlusconi, είναι απαίσιο. Νομίζω όμως ότι τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά στην Σκανδιναβία. Αλλά εδώ, στη Γαλλία, εάν μία γυναίκα πολιτικός δεν έχει προσεγμένη εμφάνιση, θα δεχτεί επίθεση γι΄αυτό. Υπάρχει ένας πολύ φτηνός τρόπος να επιτίθενται σε πολιτικούς: ο ρατσισμός. Την Christiane Taubira την λένε πίθηκο, ας πούμε. Έχουμε πολύ-πολύ δρόμο ακόμα μπρόστά μας.
-Μου άρεσε το γεγονός ότι χάρισες στη Josephine την ανεξαρτησία της, ότι άφησες άλλους ανθρώπους να κάνουν ταινία τη ζωή της. Συνήθως οι καλλιτέχνες θέλουν να έχουν πλήρη έλεγχο των δημιουργημάτων τους, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να κολλάνε σε κάτι και να μην μπορούν να προχωρήσουν μπροστά. Μου αρέσει επίσης το γεγονός ότι καταπιάνεσαι με πολλά διαφορετικά πράγματα, ότι εξερευνάς συνεχώς καινούριες περιοχές. Τη μιά μέρα ταξιδεύεις προς κάποιο εξωτικό προορισμό και την άλλη περπατάς πάνω σε μιά παριζιάνικη πασαρέλα ντυμένη σαν muffin. Σου αρέσουν οι προκλήσεις, και δεν περιορίζεσαι σ΄αυτά που ξέρεις να κάνεις καλά. Θα μπορούσες να γράφεις μιά ζωή ιστορίες με την Josephine και την Penelope (αυτό θα έκανε οποιοσδήποτε άλλος στη θέση σου), αλλά εσύ ανακοίνωσες ότι το επόμενο βιβλίο σου θα είναι η βιογραφία ενός γνωστού μουσικού. Φαίνεται σαν να μην μπορεί να σε σταματήσει τίποτα! Τι είναι αυτο που σου δίνει τόση δύναμη και πάθος;
Ουάου, ευχαριστώ! Λοιπόν, απλά βαρυέμαι γρήγορα. Και έχω ένα φόβο, μάλλον νεύρωση θα το έλεγα. Με τρομάζει η ιδέα ότι ο χρόνος κυλάει γρήγορα. Θα ήθελα να ζήσω εκατομμύρια διαφορετικές ζωές πριν πεθάνω. Πραγματικά με πιάνει κατάθλιψη όταν σκέφτομαι ότι μπορεί να μην έχω το χρόνο για να εκθρέψω, ας πούμε, ένα κοπάδι στην αυστραλιανή ενδοχώρα ή να διδάξω σχέδιο μικρά παιδιά, ενώ παράλληλα θα κάνω όλα τα βιβλία που έχω στο μυαλό μου και θα κάνω και 12 παιδιά πριν πεθάνω. Γι’ αυτό, είμαι υπερ του δέοντος οργανωμένη, κοιμάμαι πολύ λίγο, και κάνω εκατομύρια πράγματα παράλληλα. Έχω προσπαθήσει να επιβραδύνω τους ρυθμούς μου και να ζήσω διαφορετικά, αλλά πάντα με πίανει κατάθλιψη.
-Ποιά είναι τα σχέδια σου για το άμεσο μέλλον;
Να τελειώσω αυτό το βιβλίο 300 σελίδων με μολύβι και μελάνι για εκείνο τον μουσικό, να τρέξω στο Μαραθώνιο την επόμενη της επιστροφής μου από την Αθήνα (πόσο αστείο είναι αυτό), στις 6 Απριλίου, και να πάω στην Ιαπωνία πριν το τέλος της χρονιάς. Ίσως να ξεκινήσω και ένα παιδικό βιβλίο με έναν φίλο μου που έχει τις πιό τρελές ιδέες για ιστορίες.
-Τελευταία ερώτηση. Έχεις ξαναέρθει στην Ελλάδα;
Όχι, ποτέ. Ανυπομονώ! Είμαι πολύ τυχερή που με καλούν να δω όμορφες χώρες. Έχω την καλύτερη δουλειά στον κόσμο, έτσι δεν είναι;
-Τι περιμένεις να βρεις εδώ και τι θα ήθελες να κάνεις κατά τη διάρκεια της επίσκεψης σου;
Αυτό που περιμένω να δω είναι χρώματα. Μου φαίνεται ότι η Ελλάδα έχει ένα ιδιαίτερο φως, διαφορετικό από τις άλλες μεσογειακές χώρες. Ονειρεύομαι το φωτεινό λευκό και το βαθύ μπλε, και το κίτρινο, και τη μυρωδιά των δέντρων. Και τους ανθρώπους, φυσικά, γιατί παρόλο που δεν έχω επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα, η Ελλάδα έρχεται συχνα σε μένα! Έχω γνωρίσει πολλούς απίστευτα έξυπνους και ευφυείς Έλληνες. Κάνουν πάντα τόσο παθιασμένες συζητήσεις και είναι πολύ ισχυρογνώμονες. Περισσότερο από όλα, νομίζω, ανυπομονώ να σας γνωρίσω.
Περισσότερα γι’ αυτήν θα βρείτε στον ιστότοπό της και στον λογαριασμό της στο instagram
UPDATE 2023
Στο μεταξύ εκδόθηκαν πολλά βιβλία της στα αγγλικά. Η μουσική βιογραφία για την οποία μιλάει στην συνέντευξη είναι το California Dreaming: Cass Elliot before the Mamas & Papas, το οποίο της χάρισε το βραβείο Harvey το 2018. Tο 2019 κέρδισε το βραβείο Eisner για το Brazen: Rebel Ladies who rocked the world. Συνεχίζει να ζωγραφίζει και να παίζει μουσική (είναι ντράμερ σε συγκρότημα) και πρόσφατα παντρεύτηκε.