Έβαλα ένα στοίχημα με τον εαυτό μου – να βρω αρκετούς και ενδιαφέροντες χριστουγεννιάτικους πίνακες ζωγραφισμένους από γυναίκες – και το κέρδισα. Βρήκα πάρα πολλούς και πραγματικά δυσκολεύτηκα να διαλέξω ποιούς να συμπεριλάβω σ’ αυτήν την ανάρτηση.
Σε κάποια συζήτηση που είχα πριν αρκετά χρόνια με τον τεχνοκριτικό Σπύρο Μοσχονά, τον ρώτησα γιατί δεν υπάρχουν στοιχεία για ελληνίδες καλλιτέχνιδες και μου απάντησε: “γιατί δεν υπάρχουν πίνακες τους στις δημόσιες πινακοθήκες. Πως να μιλήσεις για κάποιον ή να αναφερθείς στο έργο του αν δεν έχεις δείγματα της δουλειάς του”.
Ευτυχώς, αυτό σιγά-σιγά αλλάζει. Ένα από τα καλά που έφερε μαζί του ο 21ος αιώνας είναι η αποκατάσταση της θέσης και της συμβολής των γυναικών στην ιστορία της ανθρωπότητας. Νάναι καλά το διαδίκτυο. Πίνακες που παρέμεναν για χρόνια κλεισμένοι σε κάποιο αστικό διαμέρισμα και τους έβλεπαν μόνο οι ιδιοκτήτες και οι φίλοι τους, τώρα ταξιδεύουν στον παγκόσμιο ιστό. Τα μουσεία ανασύρουν από τα υπόγεια τα αραχνιασμένα έργα που φέρουν θηλυκές υπογραφές. Επιτέλους, μπορούμε να τα απολάυσουμε.
Artemisia Gentileschi (ιταλίδα), Το προσκύνημα των μάγων, περ. 1636-37, λάδι σε καμβά, 311 x 206 cm, Καθεδρικός ναός Pozzuoli, Νάπολη
Therese Maron (γερμανίδα), Η Άγια Νύχτα, πριν το 1746, 24,7 x 18,4 cm, Gemäldegalerie Alte Meister, Staatliche Kunstsammlungen, Δρέσδη
Kate Greenaway (αγγλίδα), Επίσκεψη από τον Άγιο Βασίλη, περ.1870, ακουαρέλα σε χαρτί, 27 x 22,2 cm, ιδιωτική συλλογή
Marianne Stokes (αυστριακή), Άγγελοι διασκεδάζουν το Θείο Βρέφος, περ. 1880, λάδι σε καμβά, 144,2 x 174,6 cm, ιδιωτική συλλογή
Henriëtte Ronner-Knip (φλαμανδή), Χριστουγεννιάτικος καυγάς, 1853 η 1883, λάδι σε καμβά, 40,64 x 50,8 cm, ιδιωτική συλλογή
Alice Barber Stephens (αμερικάνα), Χριστούγεννα στην 5η Λεωφόρο, 1896, λάδι σε καμβά, 55,9 x 78,7 cm, ιδιωτική συλλογή
Laura Theresa Alma-Tadema (βρετανή), Κάλαντα, περ. 1896, λάδι σε πάνελ, 38,1 x 23,2 cm, ιδιωτική συλλογή
Agathe Röstel (γερμανίδα), Το πρωί των Χριστουγέννων, πριν το 1890, λάδι σε καμβά, 95 x 124 cm, ιδιωτική συλλογή
Beatrice Elvery Glenavy (ιρλανδή), Χριστουγεννιάτικη κάρτα των εκδόσεων Cuala Press, 1910
Marianne von Werefkin (ρωσο-ελβετίδα), Χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1911, τέμπερα και νερομπογιές σε υφαντό, 30 x 42,3 cm, ιδιωτική συλλογή
Mary Louise Fairchild Low (αμερικάνα), Παραμονή Χριστουγέννων στο στούντιο, 1911, λάδι σε καμβά, 81,3 x 61 cm, ιδιωτική συλλογή
Mela Koehler (αυστριακή), Γυναίκα που στολίζει χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1912, καρτ ποστάλ, 14 x 8,9 cm, Museum of Fine Arts, Βοστώνη
Gabriele Münter (γερμανίδα), Εσωτερικό με χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1912-1914, λάδι σε καμβά, 88 x 72 cm, ιδιωτική συλλογή
Eugenie M. Wireman (αμερικάνα), Πρωί Χριστουγέννων, 1910ς, λάδι σε καμβά, 52,07 x 71,12 cm, ιδιωτική συλλογή
Helen Dryden (αμερικάνα), Χριστουγεννιάτικα δώρα, 1916, εικονογράφηση εξωφύλλου για το περιοδικό Vogue, Δεκέμβριος 1916
Helga Ancher (δανή), Η Αnna Ancher καθισμένη δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1919, λάδι σε ξύλο, 15 x 23 cm, ιδιωτική συλλογή
Ruth Eastman (αμερικάνα), Παράδοση, 1920, γκουας και κάρβουνο σε χαρτόνι, 60,96 x 45,72 cm, ιδιωτική συλλογή
Florine Stettheimer (αμερικάνα), Πορτραίτο της αδελφής μου Ettie Stettheimer, 1923, λάδι σε καμβά, 102,6 × 66,7 cm, Avery Library, Νέα Υόρκη
Dora Wahlroos (φινλανδή), Χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1930, μικτή τεχνική, 22 x 29 cm, ιδιωτική συλλογή
Florine Stettheimer (αμερικάνα), Χριστούγεννα, 1930, Yale University Art Gallery, Κοννέντικατ
Laura Knight (βρετανή), Γιορτή Χριστουγέννων, 1931, κάρβουνο, 35 Χ 27 cm, ιδιωτική συλλογή
Olga Alexandrovna Romanova (ρωσίδα), Χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1934, υδατογραφία σε χαρτί, 30,2 x 45,2 cm, ιδιωτική συλλογή
Olga Alexandrovna Romanova, Πρωινό παραμονής Πρωτοχρονιάς, 1935, υδατογραφία, ιδιωτική συλλογή
Margaret Tarrant (βρετανή), Χριστουγεννιάτικα κάλαντα, 1939, μελάνι και νερομπογιές, 21,0 x 16,5 cm, ιδιωτική συλλογή
Paraskeva Clark (καναδή), Χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1941, λάδι σε καμβά, 51,8 x 61,5 cm, McMichael Canadian Art Collection, Kleinburg, Οντάριο
Alice Neel (αμερικάνα), Η Hartley και ο Richard, 1942, λάδι σε καμβά, 152,4 x 96,5 cm, ιδιωτική συλλογή
Georgina de Albuquerque (βραζιλιάνα), Η γιορτή των Χριστουγέννων, 1943, λάδι σε καμβά, ιδιωτική συλλογή
Irina Nikolaevna Popova (ρωσίδα), Ο Μίσα κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, 1953, λάδι σε καμβά, 96 x 86 cm, ιδιωτική συλλογή
Elsie Barling (βρετανή), Χριστούγεννα στο κάστρο Corfe του Dorset, 1957, λάδι σε χαρτόνι, 40 x 50 cm, Dorset Museum, Dorchester
Margaret Thomas (βρετανή), Χριστουγενιάτικο τραπέζι, λάδι σε χαρτόνι, 75 x 49 cm, Guildhall Art Gallery, Λονδίνο
Maria Prymachenko (ουκρανή) , Ο Πατέρας Παγετός μεταφερει το δέντρο της Πρωτοχρονιάς, 1960, γκουας και μπογιά φοσφόρου σε χαρτί, 61,8 x 86 cm, ιδιωτική συλλογή
Pauline Boty (βρετανή), Χαρούμενα Χριστούγεννα, 1960, χριστουγεννιάτικη κάρτα, 17,2 x 19,3 cm, ιδιωτική συλλογή
Molly Joan Lamb Bobak (καναδή), Χριστουγεννιάτικο σαλόνι, 1967, λάδι σε χαρτόνι, 75 x 100 cm, ιδιωτική συλλογή
Chen Chin (ταϊβανέζα), Χριστούγεννα, 1993, υδατογραφία σε χαρτί, 45 x 52,5 cm, Taipei Fine Arts Museum, Ταϊβάν
Yana Movchan (ουκρανή), ο Άγιος Βασίλης, 2009, λάδι σε καμβά, 50,8 x 40,6 cm, ιδιωτική συλλογή
Emma Perring (βρετανή), Χωριάτικα Χριστούγεννα, 2021, λάδι σε καμβά, 30 x 24 cm, ιδιωτική συλλογή
Aida Emart (μεξικάνα), Ευχετήρια κάρτα στο facebook, 2022
Yana Movchan (ουκρανή), Το πνέυμα των Χριστουγέννων, 2022, λάδι σε καμβά, 50,8 x 71,12 cm, ιδιωτική συλλογή
Λυδία Βενιέρη, Ευχετήρια κάρτα στο facebook, 2022